Metody antykoncepcji. Antykoncepcja nazywana kontrolą narodzin lub kontrolą płodności jest zbiorem metod i środków służących zapobieganiu ciąży.
Antykoncepcję znano już w starożytności, jednak rozwój metod przypada na XX wiek. Niektóre kultury celowo ograniczają dostęp do antykoncepcji, uznając ją za moralnie lub politycznie niepożądaną. Wybierając metodę antykoncepcyjną, bierze się pod uwagę wiek i stan zdrowia kobiety, zamierzenia oraz nastawienie obojga partnerów. Inne są dla nastolatek, rozpoczynających współżycie, inne dla matek karmiących, jeszcze inne dla dojrzałej kobiety oraz dla tych, które jeszcze nie rodziły i tych, które już nie chcą mieć dzieci. Wyróżnia się metody dla współżyjących sporadycznie, systematycznie, dla zapominalskich i prowadzących nieregularny tryb życia. By wybrać najwłaściwszą dla siebie antykoncepcję, należy poznać wszystkie dostępne metody.
Metody antykoncepcji. Rodzaje antykoncepcji. Metody antykoncepcji dzielimy na naturalne, hormonalne, chemiczne oraz mechaniczne. Różnią się one działaniem i przeznaczeniem.
– Chemiczne metody antykoncepcji są metodami zawierającymi środki plemnikobójcze, paraliżujące plemniki, ograniczając ich żywotność. Powodują zagęszczenie śluzu szyjkowego, utrudniające plemnikom dotarcie do komórki jajowej. Wskaźnik Pearla dla chemicznych metod antykoncepcji wynosi 6-26 (wskaźnik Pearla oznacza ryzyko zajścia w ciążę, stosując daną metodę antykoncepcji. Gdy wynosi 1, to informuje, że na 100 kobiet stosujących daną metodę przez rok, 1 zaszła w ciążę. Niski wskaźnik oznacza skuteczną formę zapobiegania ciąży). Łatwo się ich używa, ale mogą wywołać alergię oraz infekcje pochwy. Są to: żele i kremy plemnikobójcze, globulki antykoncepcyjne i gąbki dopochwowe.
– Mechaniczne metody antykoncepcji utrudniają plemnikom dotarcie do komórki jajowej. Nie zakłócają trwale procesu płodności, chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Wyróżnia się tutaj wkładki domaciczne (indeks Pearla mieści się między 1 – 4), spirale hormonalne ze wskaźnikiem Pearla 0,2-1, prezerwatywy męskie – wskaźnik Pearla 7-14 oraz błony pochwowe i kapturki naszyjkowe (wskaźnik Pearla wynosi 2-25). Mechaniczne metody antykoncepcji najskuteczniejsze są, gdy stosujemy je wraz ze środkami plemnikobójczymi.
– Hormonalne metody antykoncepcji – indeks Pearla wynosi od 0,01 do 0,54. Obecnie dostępne są tabletki antykoncepcyjne (jedno- i dwuskładnikowe), zastrzyki, implanty, chipy i plastry antykoncepcyjne oraz pigułka „po”.
– Naturalne metody antykoncepcji nie zaburzają funkcjonowania układu hormonalnego, są całkowicie darmowe. Skuteczność tej metody antykoncepcji uzależniona jest od stanu organizmu kobiety, gdyż naturalne bariery zajścia w ciążę polegają na obserwacji objawów wysyłanych przez ciało, tj. temperatury, ilości śluzu szyjkowego, samopoczucia, bólu owulacyjnego. Wyznaczenie dni płodnych podczas choroby obniża skuteczność antykoncepcji. Naturalnymi metodami antykoncepcji jest metoda termiczna, metoda Billingsów (obserwacji śluzu szyjkowego), metoda objawowo-termiczna czy kalendarzyk małżeński.
– Sterylizacja jest bezpiecznym i skutecznym, choć radykalnym sposobem zapobiegania ciąży, niestety w przypadku kobiety jest nieodwracalna. Zabieg polega na podwiązaniu nasieniowodów lub jajowodów u kobiet i wazektomii u mężczyzn.
Najskuteczniejszymi metodami antykoncepcji jest sterylizacja, wkładki domaciczne i implanty antykoncepcyjne. Następie hormonalne środki antykoncepcyjne (pigułki doustne, krążki dopochwowe, zastrzyki). Mniej skutecznymi metodami są metody barierowe, takie jak prezerwatywa, diafragma, gąbka antykoncepcyjna oraz metody objawowo-termiczne. Najmniej skutecznymi są środki plemnikobójcze i stosunek przerywany. Sterylizacja jest metodą wysoko skuteczną, lecz nieodwracalną. Abstynencję seksualną uznaje się za metodę kontroli narodzin, jednakże jej całkowity zakaz wśród nieletnich, spowoduje wzrost liczby ciąż. Należy więc, od najmłodszych lat skutecznie prowadzić edukację seksualną.